Vùng đông bắc là vùng lãnh thổ ở phía đông bắc miền Bắc Việt Nam và ở hướng bắc vùng đồng bằng sông Hồng, Việt Nam. Gọi là đông bắc để phân biệt với vùng tây bắc, còn thực chất nó ở vào phía bắc và đông bắc của Hà Nội, rộng hơn vùng Việt Bắc. Vùng đông bắc là một trong 3 tiểu vùng địa lý tự nhiên của Bắc Bộ Việt Nam (2 tiểu vùng kia là Vùng tây bắc và Đồng bằng sông Hồng).
Đặc điểm[sửa | sửa mã nguồn]
Ranh giới địa lý phía tây của vùng đông bắc còn chưa rõ ràng. Chủ yếu do chưa có sự nhất trí giữa các nhà địa lý học Việt Nam về ranh giới giữa vùng tây bắc và vùng đông bắc nên là sông Hồng, hay nên là dãy núi Hoàng Liên Sơn. Vùng đông bắc được giới hạn về phía bắc và đông bởi đường biên giới Việt -Trung. phía đông nam trông ra vịnh Bắc Bộ. phía nam giới hạn bởi dãy núi Tam Đảo và vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng.[1]
Đây là vùng núi và trung du với nhiều khối núi và dãy núi đá vôi hoặc núi đất. Phần phía tây, được giới hạn bởi thung lũng sông Hồng và thượng nguồn sông Chảy, cao hơn, được cấu tạo bởi đá granit, đá phiến và các cao nguyên đá vôi. Thực chất, đây là rìa của cao nguyên Vân Nam. Những đỉnh núi cao của vùng đông bắc đều tập trung ở đây, như Tây Côn Lĩnh, Kiêu Liêu Ti.[2]
Phần phía bắc sát biên giới Việt-Trung là các cao nguyên (sơn nguyên) lần lượt từ tây sang đông gồm: cao nguyên Bắc Hà, cao nguyên Quản Bạ, cao nguyên Đồng Văn. Hai cao nguyên đầu có độ cao trung bình từ 1000–1200 m. Cao nguyên Đồng Văn cao 1600 m. Sông suối chảy qua cao nguyên tạo ra một số hẻm núi dài và sâu.[3] Cũng có một số đồng bằng nhỏ hẹp, đó là Thất Khê, Lạng Sơn, Lộc Bình, Cao Bằng.[4]
Phía đông, từ trung lưu sông Gâm trở ra biển, thấp hơn có nhiều dãy núi hình vòng cung quay lưng về hướng Đông lần lượt từ Đông sang Tây là vòng cung Sông Gâm, Ngân Sơn-Yên Lạc, Bắc Sơn, Đông Triều. Núi mọc cả trên biển, tạo thành cảnh quan Hạ Long nổi tiếng. Các dãy núi vòng cung này hầu như đều chụm đuôi lại ở Tam Đảo.[2]
Phía tây nam, từ Phú Thọ, nam Tuyên Quang, nam Yên Bái, và Thái Nguyên sang Bắc Giang thấp dần về phía đồng bằng. Người ta quen gọi phần này là "vùng trung du". Độ cao của phần này chừng 100–150 m.[5], đặc trưng của vùng Trung du là có vùng Đồng Bằng khá rộng bị chia cắt bởi gò đồi.
Vùng đông bắc có nhiều sông chảy qua, trong đó các sông lớn là sông Hồng, sông Chảy, sông Lô, sông Gâm (thuộc hệ thống sông Hồng), sông Cầu, sông Thương, sông Lục Nam (thuộc hệ thống sông Thái Bình), sông Bằng, sông Bắc Giang, sông Kỳ Cùng, v.v...
Vùng biển đông bắc có nhiều đảo lớn nhỏ, chiếm gần 2/3 số lượng đảo biển của Việt Nam (kể cả quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa).
Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]
Cơ sở lục địa của miền đông bắc được hình thành từ liên đại Nguyên sinh cách đây gần 600 triệu năm. Biển tiến và thoái liên tục cho đến chu kỳ tạo núi Indochina thì miền đông bắc thoát hẳn khỏi chế độ biển và bắt đầu chế độ lục địa. Vận động tạo núi Himalaya sau đó lan tới đây làm cho toàn miền được nâng lên và cũng đồng thời tạo ra những đứt gãy. Đất bị phơi trần và chịu tác động của nắng, mưa và gió nên không ngừng bị phân hủy trong khi các đỉnh núi bị san mòn bớt.[6]
Tuy nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm nhưng vì địa hình cao, lại có nhiều dãy núi hình cánh cung mở ra ở phía bắc, chụm đầu về Tam Đảo, vào mùa Đông có gió Bắc thổi mạnh, rất lạnh, còn mùa hè mát mẻ, do đó vùng này có khí hậu cận nhiệt ẩm. Vùng núi ở Lào Cai, Hà Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn có thể có lúc nhiệt độ xuống dưới 0°C và có băng giá, đôi khi có tuyết rơi. Các vùng ở đuôi các dãy núi cánh cung cũng rất lạnh do gió. Nhà thơ Tố Hữu trong bài "Phá đường" từng nhắc đến cái rét ở đây: "Rét Thái Nguyên rét về Yên Thế".
Về mặt hành chính, vùng Đông Bắc hiện nay gồm 9 tỉnh với diện tích trên 5,661 triệu ha (tỷ lệ 8,9% so với tổng diện tích cả nước) với gần 8,7 triệu dân (tỷ lệ 15,2% so với tổng dân số cả nước), bình quân khoảng 170 người trên 1 cây số vuông.
- Mục dân số và diện tích ghi theo số liệu của Tổng cục Thống kê VN trên trang Wikipedia tiếng Việt của các tỉnh thành VN.
Đôi khi Lào Cai và Yên Bái vốn thuộc Vùng tây bắc cũng được xếp vào vùng này.
Nơi đây nổi tiếng với những điệu múa khèn đặc trưng của dân tộc Mèo. Nhiều nhạc sĩ đã lấy cảm xúc từ vùng đất này để sáng tác nên nhiều bài hát rất hay như "Hà Giang quê hương tôi" và còn rất nhiều bài hát khác.
khai thác khoáng sản: than, sắt, chì, kẽm, thiếc, bôxit, apatit, pirit, đá xây dựng... Phát triển nhiệt điện (Uông Bí). Trồng rừng, cây công nghiệp, dựoc liệu, rau quả ôn đới và cận nhiệt. Du lịch sinh thái: vịnh Hạ Long, hồ Ba Bể,... kinh tế biển: đánh bắt nuôi trồng thủy sản, du lịch vịnh Hạ Long.
Vùng đông bắc có vị trí chiến lược trong an ninh-quốc phòng. Hiện nay, vùng đông bắc do Quân khu 1 bảo vệ.
Quân đoàn 2, còn gọi là Binh đoàn Hương Giang, được thành lập ngày 17 tháng 5 năm 1974 tại Thừa Thiên-Huế.Trụ sở: Thị trấn Vôi, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang
Vùng đông bắc có vai trò xung yếu trong an ninh quốc phòng. Trong lịch sử Việt Nam, nhiều lần các thế lực phương Bắc xâm lược đã thâm nhập vào vùng này trước tiên. Nơi đây có các con đường được các nhà sử học Việt Nam gọi là con đường xâm lược, đó là đường bộ qua Lạng Sơn, đường bộ ven biển ở Quảng Ninh, và đường biển trên vịnh Bắc Bộ rồi cũng đổ bộ vào Quảng Ninh. Đã có nhiều trận đánh ác liệt giữa quân và dân Việt Nam với giặc ngoại xâm ngay khi chúng thâm nhập vào vùng này trong đó nổi tiếng là các trận tại ải Chi Lăng, trận Như Nguyệt, các trận Bạch Đằng, v.v... Thời kỳ kháng chiến chống Pháp cũng có các trận đánh lớn như chiến dịch Việt Bắc (1947), chiến dịch biên giới thu đông (1949), v.v... Cuối thập niên 1970 và trong thập niên 1980, quân Trung Quốc đã tấn công dữ dội Việt Nam chủ yếu là trên dọc tuyến biên giới ở vùng đông bắc.
Tổng hợp hình ảnh các tỉnh vùng Đông Bắc[sửa | sửa mã nguồn]
TỈNH PHÚ THỌ
Vị trí Phú Thọ
trên bản đồ VN
Thành phố Việt Trì
Công viên Tp
Công viên Văn Lang
Việt Trì về đêm
Tòa án ND Tỉnh
BV Đa khoa Tỉnh
Trung học Phổ thông
Chuyên Hùng Vương
Lăng Hùng Vương
Đền Mẫu Âu Cơ
Cổng đền Hùng Vương
Đền Thượng
Đền Trung
Đền Hạ
Đền Giếng
Đình Nông Trang
Du lịch sinh thái
Ao Giời, Suối Tiên
Sông Lô
chảy qua Phú Thọ
Hát Xoan
V.hóa Phi vật thể
Cơm lam
Đặc sản Phú Thọ
Đồi trồng cây chè
Thị xã Phú Thọ
Thị Trấn Đoan Hùng
Huyện lỵ Đoan Hùng
Đường phố Đoan Hùng
Bưu điện Đoan Hùng
Chợ Đoan Hùng
Cầu Đoan Hùng
bắc qua Sông Chảy
Tượng đài Chiến thắng
Thị trấn Sông Thao
Huyện lỵ Cẩm Khê
Đường phố Sông Thao
Sông Thao chảy qua
Cẩm Khê
Sông Thao mùa cạn
Vườn QG Xuân Sơn
Huyện Tân Sơn
Cơ quan Quản lý
Vườn Quốc gia
Dãy núi đá vôi
ở Vườn Quốc gia
Đồng bằng Trung du
Huyện Thanh Sơn
Đường vào
Huyện Thanh Thủy
Thị trấn Hạ Hòa
Huyện lỵ Hạ Hòa
Đầm Ao Châu
Huyện Hạ Hòa
Nhà trên đảo ở
Đầm Ao Châu
Đền thờ ở Ao Châu
TỈNH HÀ GIANG
Vị trí Hà Giang
trên bản đồ VN
Thành phố Hà Giang
Sông Lô chảy qua
Tp Hà Giang
Bảo tàng Lịch sử
Cửa khẩu Thanh Thủy
Cột mốc số 0
B.giới Hà Giang-TQ
Ruộng lúa nước trên
cao nguyên Hà Giang
Trang trại Nông-Lâm
kết hợp rừng và rẫy
Một dòng sông nhỏ
Cây mọc trên đá
Đường lên
Huyện Đồng Văn
Thị trấn Đồng Văn
Đình chợ Đồng Văn
Đường phố Đồng Văn
Đèo Mã Pì Lèng
Cột cờ Lũng Cú
Du lịch ở Lũng Cú
Dân cư xã Sủng Là
Trung tâm xã Xả Phìn
Chợ xã Xả Phìn
Cơ ngơi vua Mèo
trên đồi con Rùa
Di tích nội cung
vua Mèo họ Vương
Nhà ở nông thôn
tại xã Sủng Là
Dân cư xã Sính Lủng
Huyện Đồng Văn
Quốc lộ 4c, Đồng Văn
về Hà Giang
Sông Nho Quế chảy
qua Huyện Đồng Văn
Thị trấn Tam Sơn
Huyện lỵ Quản Bạ
Núi đôi ở Quản Bạ
Đồng lúa chín
Xã Đông Hà, Quản Bạ
bên Quốc lộ 4c
Đường lên Cổng Trời
Sông Miện chảy
qua Huyện Quản Bạ
Sông Gâm chảy qua
Huyện Bắc Mê
Khu tái định cử
ở bản Na Sài
TỈNH TUYÊN QUANG
Vị trí Tuyên Quang
trên bản đồ VN
Th.phố Tuyên Quang
Cây Đa Tân Trào
Di tích Quốc gia
Thành nhà Mạc
Đình Tân Trào
Sông Lô qua Tp
Tuyên Quang
Di tích Nà Lừa
Huyện Sơn Dương
Nương lúa và rừng cọ
Núi Tam Đảo
VQG ở Sơn Dương
Cửa xả Thủy điện
Huyện Na Hang
Đường vào
Huyện Chiêm Hóa
Sông Phó Đáy qua
Huyện Lập Thạch
TỈNH CAO BẰNG
Vị trí Cao Bằng
trên bản đồ VN
Trung tâm đô thị
Thành phố Cao bằng
Một dãy phố thị
Cầu Bằng Giang
Chợ Cao Bằng
Sông Bằng ở Tp
Sông Hiến ở Tp
Mộ anh Kim Đồng
Khách sạn trong Tp
Cầu treo qua suối
Cánh đồng lúa nước
Thị trấn Xuân Hòa
Huyện lỵ Hà Quảng
Di tích Pắc Pó
T.trấn Quảng Uyên
Huyện lỵ Quảng Uyên
VQG Phia Oac ở
Huyện Nguyên Bình
Sông Bằng chảy qua
Huyện Hòa An
Vườn rau xanh ở
Huyện Trùng Khánh
Động Ngườm Ngao
Dòng sông bị chặn
để làm thủy điện
Thác Bản Giốc
vào mùa mưa
Khu phố du lịch
Bản Giốc, Trung Quốc
Thác Bản Giốc nhìn
từ phía Trung Quốc
Sông Quây Sơn phía
trên thác Bản Giốc
Sông Quây Sơn phía
dưới thác Bản Giốc
Thác Bản Giốc
vào mùa khô
Sông Bằng chảy qua
Cửa khẩu Tà Lùng
Huyện Phục Hòa
TỈNH BẮC KẠN
Vị tí Bắc Kạn
trân bản đồ VN
Hồ Ba Bể 1
Huyện Ba Bể
Động Puông
Thác Đầu Đẳng
Vườn Quốc gia
Sông Năng
Đảo nhỏ giữa hồ
Bản đồ Vườn Quốc gia
Hồ Ba Bể
Thị trấn Bằng Lũng
Huyện lỵ Chợ Đồn
Thị trấn Vân Tùng
Huyện lỵ Ngân Sơn
TỈNH THÁI NGUYÊN
Vị trí Thái Nguyên
trên bản đồ VN
Bản đồ Thái nguyên
Th.phố Thái Nguyên
Toàn cảnh thành phố
Trung tâm thành phố
Tp Thái Nguyên 2018
Ngã 6 trung tâm
Chợ Thái Nguyên
Đường Hoàng Văn Thụ
Thành phố về đêm
Trung tâm Thương mại
Bệnh viện Trung ương
Đại học Công nghệ
Đại học Kỹ thuật
Đại học Y Dược
Bệnh viện Đa khoa
Đại học Kỹ thuật
Trung tâm Hội nghị
Bảo tàng Văn Hóa
các dân tộc VN
Nhà máy gang thép
Rừng cây Cọ
Thị xã Phổ Yên
KCN Yên Bình
Ga hàng hóa ở KCN
Nhà máy Nhiệt điện
Cao Ngạn
Thành phố Sông Công
Hồ Núi Cốc
Dòng sông Công
Đảo nhỏ trên hồ
KDL Hồ Núi Cốc
Nhà cổ 200 năm
Cao đẳng Việt Đức
Huyện Phú Lương
Đền Dương Tự Minh
Công thần Nhà Lý
Huyện Phú Nhai
Hang Phượng Hoàng
Huyện Định Hóa
Thị trấn Chợ Chu
Huyện lỵ Định Hóa
D.tích An toàn khu
Nhà ở của người
dân tộc thiểu số
TỈNH LẠNG SƠN
TỈNH BẮC GIANG
Vị trí Bắc Giang
trên bản đồ VN
Trung tâm đô thị
Thành phố Bắc Giang
Khu cao ốc
Khu Đô thị mới
Một góc thành phố
Đường phố đô thị
Sông Thương chảy
qua Tp Bắc Giang
Nhà máy đạm Hà Bắc
KCN Đình Trám
Huyện Việt Yên
Cánh đồng ở Việt Yên
vào vụ lúa mới
Chùa Bổ Đà
Sông Cầu ở Việt Yên
Q.lộ 1A đi qua
Huyện Yên Dũng
Chùa Vĩnh Nghiêm
Suối nước màu vàng
Huyện Lục Nam
Uỷ ban Nhân dân
Huyện Hiệp Hòa
Thị trấn Thắng
Huyện lỵ Hiệp Hòa
Tượng đài tr.thống
Sông Cầu ở Hiệp Hòa
Nhà thờ Ngọc Liễn
Cầu bắc qua Sông Cầu
Bến phà Đông Xuyên
Đền Hùng Vương
Lăng Dinh Hương
Lăng Họ Ngọ
TỈNH QUẢNG NINH
Vị trí Quảng Ninh
trên bản đồ VN
Vịnh Hạ Long
Thành phố Hạ Long
Cầu Bãi Cháy bắc
qua vịnh Cửa Lục
Khu KS cao cấp
Đường phố đô thị
Ngã 5 Bãi Cháy
Bãi tắm Titop
Khu du lịch Tuần Châu
Nhà thờ Hòn Gai
Tượng Chúa Giê Su
phía trước Nhà thờ
Tượng Đức Mẹ Maria
phía trước Nhà thờ
Cảng tàu du lịch
Đảo Tuần Châu
Biểu diễn cá Sấu
Tuần Châu
Hòn Gà chọi
Hòn Cánh Buồm
Thuyền buồm du lịch
Điểm đỗ tàu du lịch
khu vực tham quan
Làng chài trên vịnh
Nhà bè trên vịnh
Vịnh Bái Tử long
Thành phố Cẩm Phả
Nhà máy xi măng
Đền Cửa Ông
Lăng Trần Quốc Tảng
Cảng than Cẩm Phả
Trung tâm đô thị
Thành phố Móng Cái
Trung tâm Thương mại
Chợ Móng Cái
Cảng Móng Cái
Sông Ka Long
chảy qua Móng Cái
Cầu bắc qua sông
Ka Long
Cửa khẩu Móng Cái
Đường dẫn vào
Thành phố Uông Bí
Nhà máy Nhiệt điện
Sông ở Uông bí
Điểm du lịch Suối Đá.
Toàn cảnh
Thị xã Đông Triều
Trung tâm Thị xã
Bãi đá ở Đông Triều
Du lịch sinh thái
Núi Yên Tử
Chùa Đồng, Yên Tử
Chùa Lân, Yên Tử
Nhiệt điện Mạo Khê
Mỏ than Mạo Khê
Đường vào
Thị xã Quảng Yên
Trung tâm Quảng Yên
Bãi tắm Sơn Hào
Huyện đảo Vân Đồn
Bãi tắm Minh Châu
Trên đỉnh Cô Tô
Huyện đảo Cô Tô
Sông Hà Cối
Huyện Hải Hà
Quốc lộ 18 đi qua
Hải Hà
Sông Tiên Yên ở
Huyện Tiên Yên
Lễ hội Trà hoa
Huyện Ba Chẽ
- ^ Lê Bá Thảo (2009). Thiên nhiên Việt Nam . Nhà xuất bản Giáo dục. tr. 29.
- ^ a ă Lê Bá Thảo, trang 30.
- ^ Lê Bá Thảo, trang 36.
- ^ Lê Bá Thảo, trang 58.
- ^ Lê Bá Thảo, trang 31.
- ^ Lê Bá Thảo, trang 31-32.
Nhận xét
Đăng nhận xét