Hà Tĩnh (thành phố) – Wikipedia tiếng Việt

Hà Tĩnh
Thành phố trực thuộc tỉnh
Địa lý
Diện tích	56,54
Dân số
Tổng cộng	202.062
Thành thị	29.763
Mật độ	1.774
Dân tộc	Kinh
Hành chính
Chính quyền
Chủ tịch UBND	Hà Văn Trọng
Chủ tịch HĐND	Nguyễn Văn Quý
Trụ sở UBND	72 Phan Đình Phùng
Phân chia hành chính	10 phường, 6 xã
Số điện thoại	0393.856767
Website	http://hatinhcity.gov.vn

Thành phố Hà Tĩnh, tiếng địa phương còn được gọi là Thành phố Hà Tịnh hoặc Hà Tịnh, là thành phố duy nhất của Tỉnh Hà Tĩnh (tính đến năm 2018) cũng là tỉnh lị tỉnh Hà Tĩnh. Thành phố Hà Tĩnh là đô thị loại 3 (theo phân cấp đô thị của Việt Nam) vào năm 2008.

Thành phố Hà Tĩnh ở vị trí từ 18° - 18°24’ vĩ độ Bắc, 10°553’-10°556’ kinh độ Đông. Thành phố nằm giữa hai con sông Cày và sông Rào Cái, về phía nam Cửa Sót, chính giữa trung tâm miền đông Hà Tĩnh, trên trục đường quốc lộ 1A. Thành phố cách Vinh Bắc Bộ 5 km về phía đông, cách Thành phố Vinh 50 km về phía bắc và cách Thành phố Huế 314 km về phía nam.

Thành phố Hà Tĩnh nằm ở trung tâm miền Đông Hà Tĩnh, trên vùng đồng bằng Nghệ Tĩnh - Lam Giang

Phía Bắc giáp: Thị trấn Thạch Hà (qua cầu Cày), sông cửa Sót.

Phía Tây giáp: Xã Thạch Đài, xã Thạch Tân, sông Cày (huyện Thạch Hà).

Phía Nam giáp: Xã Cẩm Bình, xã Cẩm Vịnh (huyện Cẩm Xuyên).

Phía Đông giáp: Sông Đồng Môn (huyện Thạch Hà, Lộc Hà)

Dữ liệu khí hậu của Hà Tĩnh
Tháng	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Năm
Cao kỉ lục °C (°F)	32.4	35.8	38.1	39.9	40.2	40.1	39.9	39.7	38.0	35.2	33.4	29.8	40,2
Trung bình cao °C (°F)	20.6	20.8	23.8	28.2	32.2	33.7	34.3	33.1	30.6	27.6	24.5	21.7	27,6
Trung bình ngày, °C (°F)	17.6	18.1	20.7	24.3	27.8	29.3	29.7	28.7	26.8	24.3	21.4	18.6	23,9
Trung bình thấp, °C (°F)	15.6	16.5	18.7	21.9	24.5	26.0	26.1	25.6	24.2	22.0	19.3	16.4	21,4
Thấp kỉ lục, °C (°F)	7.3	8.0	8.2	13.3	17.3	19.5	22.0	22.3	17.0	15.1	11.3	6.8	6,8
Giáng thủy mm (inch)	97 (3.82)	64 (2.52)	54 (2.13)	74 (2.91)	143 (5.63)	144 (5.67)	112 (4.41)	225 (8.86)	532 (20.94)	765 (30.12)	319 (12.56)	162 (6.38)	2.690 (105,91)
% độ ẩm	91.0	92.9	91.8	88.3	81.7	76.8	73.9	79.7	86.5	88.7	88.5	88.2	85,7
Số ngày giáng thủy TB	14.6	15.8	14.9	11.3	11.1	8.9	7.2	11.5	14.9	18.4	16.4	13.6	158,5
Số giờ nắng trung bình hàng tháng	77	50	76	137	219	206	233	193	161	135	95	82	1.664
Nguồn: Vietnam Institute for Building Science and Technology^[1]

Quảng trường Thành phố Hà Tĩnh

Tính đến năm 2018, thành phố Hà Tĩnh gồm 16 đơn vị hành chính trực thuộc gồm:

10 phường: Bắc Hà, Đại Nài, Hà Huy Tập, Nam Hà, Nguyễn Du, Tân Giang, Thạch Linh, Thạch Quý, Trần Phú, Văn Yên

6 xã: Thạch Bình, Thạch Đồng, Thạch Hạ, Thạch Hưng, Thạch Môn, Thạch Trung.

Theo số liệu của UBND TP Hà Tĩnh, tính đến ngày 31/12/2017, toàn thành phố có:

Tổng số hộ: 28.658 tương đương 202.062 người.

Dân số thường trú: 100.313 người. Trong đó nam chiếm 49.365 người, nữ chiếm 50.948 người.

Mật độ dân số: 1.774 người/km²

Số người trong độ tuổi lao động: 61.893 người.

Dân cư chủ yếu sống tại Thành phố Hà Tĩnh là dân tộc Kinh: 95% dân số.

Cơ cấu tổ chức chính quyền địa phương Thành phố Hà Tĩnh áp dụng theo thành phố trực thuộc Tỉnh.

Tên cơ quan: Hội đồng nhân dân thành phố Hà tĩnh. Địa chỉ: 72 Phan Đình Phùng – thành phố Hà Tĩnh.

Thường trực HĐND thành phố:

TT	Họ và Tên	Chức vụ, đơn vị công tác
1	Nguyễn Văn Quý	Uỷ viên BTV Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố
2	Tống Thị Quỳnh Hoa	Thành uỷ viên, Phó chủ tịch HĐND thành phố

Tên cơ quan: Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Tĩnh. Địa chỉ: Số 72 Phan Đình Phùng – Thành phố Hà Tĩnh

Lãnh đạo Uỷ ban nhân dân thành phố:

TT	Họ và Tên	Chức vụ, đơn vị công tác
1	Hà Văn Trọng	Tỉnh ủy viên - Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố
2	Lương Quốc Tuấn	Ủy viên BTV Thành ủy - Phó Chủ tịch UBND thành phố
3	Lê Quang Đức	Thành uỷ viên - Phó Chủ tịch UBND thành phố

Thời kỳ Bách Việt thuộc Vương Quốc Việt Thường, sau đó thuộc về Vương quốc Văn Lang rồi Âu Lạc.

Thời Nhà Triệu thuộc Quận Cửu Chân

Thời Bắc thuộc nằm trong châu Phúc Lộc.

Nhà Tiền Lê (980-1008) thuộc châu Thạch Hà;

1025 thuộc trại Định Phiên (nhà Lý)

1226-1407 thuộc châu Nhật Nam (Nhà Trần - Hồ)

1407-1427 là đất huyện Bàn Thạch, châu Nam Tĩnh (Kỷ thuộc Minh)

1469, vua Lê Thánh Tông định bản đồ đất nước cho đến đầu đời Nguyễn là đất Thạch Hà, phủ Hà Hoa, thừa tuyên Nghệ An.

1831, vua Minh Mệnh nhà Nguyễn đã chia trấn Nghệ An thành 2 tỉnh: Nghệ An và Hà Tĩnh. Khi đó xã Trung Tết, huyện Thạch Hà, phủ Hà Hoa, được chọn làm nơi đặt trụ sở tỉnh lỵ tỉnh Hà Tĩnh.

Tháng 2 năm 1886, Pháp nổ súng chiếm Thành Sen.

Ngày 3 tháng 7 năm 1924, Toàn quyền Đông Dương ra Nghị định thành lập thị xã Hà Tĩnh. Cho đến năm 1942, thị xã chỉ là một tỉnh lỵ nhỏ bé với diện tích 247 ha và 4.400 dân. Ngoài 4 xã mới sát nhập năm 1920 là Đông Quế, Xã Tắc, Trung Hậu, Tiền Bạt, nội thị chia làm 8 khu phố: Tịnh Trung, Hoàn Thị, Tiền Môn, Hậu Môn, Tả Môn, Hữu Môn, Tân Giang, Nam Ngạn.

1946, thị xã Hà Tĩnh được nâng lên thành đơn vị hành chính ngang huyện, trực thuộc tỉnh. Diện tích 1,2 km² và dân số khoảng dưới 5.000 người.

1946-1957, thị xã Hà Tĩnh không trực thuộc tỉnh và chỉ là một đơn vị hành chính ngang xã, thuộc huyện Thạch Hà.

1958, thị xã trở lại là đơn vị hành chính trực thuộc tỉnh, nhưng cũng chỉ là một đơn vị cơ sở ngang xã.

1960, thị xã Hà Tĩnh được công nhận là đơn vị hành chính tương đương cấp huyện.

1975, thị xã vừa làm chức năng cấp huyện, vừa làm chức năng cơ sở, trực tiếp quản lý hai tiểu khu Bắc Hà, Nam Hà.

1976 - 1991, thị xã Hà Tĩnh là một đơn vị hành chính trực thuộc tỉnh Nghệ Tĩnh.

Tháng 9 năm 1989, chuyển 6 xã: Đại Nài, Thạch Linh, Thạch Phú, Thạch Quý, Thạch Trung, Thạch Yên thuộc huyện Thạch Hà về thị xã Hà Tĩnh quản lý.

1991, thị xã Hà Tĩnh là tỉnh lỵ của tỉnh Hà Tĩnh.^[2]

Ngày 23 tháng 12 năm 1993, thành lập 2 phường Tân Giang và Trần Phú.

Ngày 2 tháng 1 năm 2004, chuyển 5 xã: Thạch Hạ, Thạch Môn, Thạch Đồng, Thạch Hưng, Thạch Bình thuộc huyện Thạch Hà về thị xã Hà Tĩnh quản lý; chuyển xã Thạch Phú thành phường Hà Huy Tập, chuyển xã Đại Nài thành phường Đại Nài.^[3]

Ngày 7 tháng 2 năm 2007, thành lập phường Nguyễn Du từ một phần diện tích tự nhiên và dân số của các phường Bắc Hà, Trần Phú và các xã Thạch Quý, Thạch Linh, Thạch Trung; chuyển xã Thạch Yên thành phường Văn Yên; chuyển 2 xã Thạch Quý và Thạch Linh thành 2 phường có tên tương ứng.^[4]

Ngày 19 tháng 7 năm 2006, thị xã Hà Tĩnh được công nhận là đô thị loại 3.

Ngày 28 tháng 5 năm 2007, Thủ tướng Chính phủ - Nguyễn Tấn Dũng - đã ký nghị định số 89/2007/NĐ-CP về việc nâng cấp thị xã Hà Tĩnh thành thành phố Hà Tĩnh^[5]. Ngày 20 tháng 6 năm 2007, đã diễn ra lễ công bố thành lập thành phố Hà Tĩnh tại quảng trường trung tâm thành phố.

Thành phố Hà Tĩnh là một thành phố trẻ thành lập từ 2008. Cho đến nay, cảnh quan toàn thành phố vẫn mang dáng vóc của một đô thị nông thôn không được quy hoạch như bao thành phố khác của Việt Nam. Việc đô thị hóa nông thôn, làng lên phố vẫn giữ nguyên dáng hình của những ngôi làng truyền thống, cộng với việc kinh phí đô thị hạn hẹp khiến cho việc quy hoạch trở nên khó khăn. Mặc dù các tuyến đường mới được mở, nhưng những nhà quy hoạch thành phố vẫn không định hướng cho một tầm nhìn trên 20 năm đến 100 năm sau cho Thành phố Hà Tĩnh. Hầu hết các khối phố thuộc các phường trung tâm cơ sở hạ tầng dù được đầu tư nhưng vẫn không có quy hoạch, không thể đáp ứng được nhu cầu tăng dân số bộc phát trong tương lai. Dù sớm hay muộn thì Thành phố Hà Tĩnh có nguy cơ trở thành một đô thị thiếu quy hoạch và gặp vô số vấn đề nan giải như Hà Nội hiện nay.

Thành phố Hà Tĩnh là một trong những thành phố chịu cảnh ngập úng trong mùa mưa bởi hệ thống thoát nước của thành phố không thể đáp ứng cho một thành phố đang trên đà phát triển.

Hiện nay, thành phố đang triển khai đầu tư xây dựng khu đô thị Bắc Hà Tĩnh nằm trên địa bàn phường Nguyễn Du.

Di tích – Thắng cảnh Thành phố[sửa | sửa mã nguồn]

Thành Sen - Liêm Thành[sửa | sửa mã nguồn]

Đời Nguyễn, năm Minh Mệnh thứ 12 (1831), tỉnh Hà Tĩnh được thành lập, xã Trung Tiết được đặt làm thủ phủ Tỉnh.

Năm Quý sửu, Tự Đức thứ 6 (1853), triều đình bỏ tỉnh, lấy phủ Hà Thanh (trước năm 1841 là Hà Hoa) lập đạo Hà Tĩnh. Đạo thành được đặt ở thôn Nài Thị, xã Đại Nài, nguyên lỵ sở huyện Thạch Hà.

Năm 1875, vua Tự Đức cho tái lập tỉnh Hà Tĩnh như trước. Tỉnh thành lại dời về thành cũ ở Trung Tiết.

Năm Nhâm Ngọ, Tự Đức năm thứ 34 (1882) thành Hà Tĩnh mới được xây dựng bằng đá ong. Thành xây theo kiểu Vô-băng, một chuyên gia người Pháp được vua Gia Long tin dùng và đã từng thiết kế thành Huế. Xây theo kiểu này Thành có mặt phẳng và gấp khúc theo hình chữ V để có thể đứng trên mặt Thành bắn thẳng xuống chân thành khi bị đối phương áp sát.

Theo sử cũ ghi chép: Chu vi Thành 366 trượng 5 thước, 6 tấc, cao 8 thước (3,2m), xung quanh Thành có hào rộng 5 trượng (20m) sâu 4 thước (1,6m) chiếm một diện tích gần 134.000 m2, nếu kể cả phía ngoài Hào Thành là 160.000m2. Thành có 4 cửa, các cổng thành xây bằng gạch khá kiên cố. Cổng thành phía nam gọi là cửa Tiền, nằm lệch sang về phía đông, trên cổng có vọng lâu, có treo một quả chuông lớn để điểm giờ gác, do lính khố xanh phụ trách. Cổng phía bắc tên gọi là cửa hậu, nằm lệch về phía tây, cửa này thường đóng kín, vọng lâu trên cổng làm vọng gác nhà lao bên trong. Cổng phía tây tên gọi là cửa Hữu, nằm lệch về phía nam, trên vọng lâu có treo một cái trống lớn, cũng để điểm giờ do lính khố lục phụ trách.Cổng phía đông tên gọi là cửa tả, nằm lệch về phía nam, cửa này đóng kín quanh năm, vì ở phía trong là doanh trại lính khố xanh, phía ngoài là nghĩa địa của người Pháp, con đường chạy thẳng ra Võ Miếu.

Cổng phía Bắc nay chỉ còn lại cầu Đồng Vinh

Từ các cổng thành có các cầu bằng gạch xây cuốn vượt qua hào thành ra ngoài. Trong thành có ba con đường chính rải đá, đó là những con đường đi trong nội thành thông ra các cửa thành.

Đường thứ nhất từ cửa Tiền thông ra hồ sen, ra nhà lao. Từ cửa Tiền đi vào, bên phải là trại lính khố xanh (Nay là trụ sở Công An Hà Tĩnh), tiếp đến là nhà ở tập thể của gia đình binh lính mà dân thường gọi là trại gái và sau cùng là trại ngựa.

Đường thứ hai nối từ đường nhất ra cửa hữu đi vào phía bên trái có các dinh thự: dinh Tuần Vũ phía trước, tiếp sau là nhà án sát, nhà lĩnh binh. Bên phải là trại lính khố lục, đến sân bóng vừa là bãi tập của lính. Cạnh sân bóng có hành cung, nơi các quan lại tỉnh nhà bái vọng nhà vua những ngày khánh tiết. Trước hành cung có cột cờ, hồ sen và hai khẩu súng thần công.

Đường thứ ba nối từ đường thứ hai ra cửa hậu. Nếu từ cổng thành cửa hậu (cầu Đồng Vinh) đi vào thì bên trái là nhà Lao Hà Tĩnh xây gạch, có tường cao bao bọc, bốn góc có chòi canh, lính khố xanh thay nhau gác mỗi ngày. Trong thành có nhiều hồ nước, hai hồ bán nguyệt trước hành cung và dinh Tuần; bên cạnh dinh Bố chính có hồ Thành, trước nhà Lao có hồ lớn trồng sen, đến mùa hè sen nở rộ, hương thơm toả ngát cả vùng. Do đó người ta còn gọi là Thành Sen.

Ở đây còn có truyền thuyết: xưa kia ở Đạo thành Đại Nài có nhiều sen. Một đêm mưa to gió lớn, người dân địa phương và quan lại tỉnh hết sức ngạc nhiên vì thấy sen mọc đầy trong hào thành. Tỉnh thần cho đó là “điềm lành”, bèn tâu xin nhà vua cho dời tỉnh thành về lại Trung Tiết. Từ đó, người ta còn gọi vùng đất này là “Liên Thành” hoặc “Thành Sen”.

Có người lại cho rằng kiểu thành Vô - băng trông giống như bông sen tám cánh, nên gọi như thế. Thành Nghệ An (thành Vinh) cũng kiểu Vô - băng nhưng người ta lại cho là giống con rùa nên gọi là Quy thành (Thành Rùa)

Ngày nay, Thành Sen chỉ còn trơ trọn lại nền móng, còn sót lại đoạn hào thành phía tây, phía bắc và phía đông. Riêng đoạn hào thành phía Nam đã bị san lấp. Các công trình như tuần dinh, cột cờ, tường thành đã bị phá hủy hoàn toàn. Khu vực trại lính khố xanh nay là trụ sở Công An tỉnh Hà Tĩnh. Trên nền cũ của dinh Tuần Vũ và hành cung nay là trụ sở của Ủy ban Nhân Dân Tỉnh Hà Tĩnh

Đoạn hào phía bắc Thành Sen

Nhà Lao Hà Tĩnh[sửa | sửa mã nguồn]

Được xây dựng từ sau khi thực dân Pháp đặt chính quyền cai trị trên đất Hà Tĩnh (khoảng năm 1898) cho đến những năm đầu của thế kỷ XX. Theo Hồi ký của cố giáo sư Đặng Thai Mai viết về Nhà lao năm 1908

“... sau bức tường vôi, chỉ có một nhà gạch không to lắm án ngự lấy “cái trại lá”, nơi giam tù... gọi là trại lá bởi vì lợp bằng gianh. Tỉnh Hà Tĩnh hồi ấy chưa có nhà giam bằng gạch... đi qua cái sân rộng tới một cái thềm tam cấp rồi đi vào nhà phía sau. Nhà chia làm hai buồng, giữa có một lối vào hẹp, sao tối om và hôi hám thế này...”

Sau những năm 20, Nhà lao Hà Tĩnh mới được xây cất kiên cố. Nhà Lao gồm sáu nhà gạch xếp thành hai dãy đối diện nhau: Bắc nhất, Bắc nhì, Bắc tam, Nam nhất, Nam nhì, Nam tam (Nam nhì là lao giam tù phụ nữ, Nam tam mỗi lao sáu cái)...

Trước và sau vụ chống thuế năm 1908, ở Hà Tĩnh thực dân Pháp bắt nhiều sỹ phu yêu nước thuộc Hội Duy Tân như: Ngô Đức Kế, Lê Văn Huân, Nguyễn Duy Phương, Phạm Văn Ngôn, Phạm Thản, Võ Tĩnh, Nguyễn Hàng Chi, Trịnh Khắc Lập...giam tại Nhà lao Hà Tĩnh.

Trong những năm 1930 đến 1932, Nhà Lao Hà Tĩnh chật ních tù nhân có lúc “mỗi lao lên tới 125 người, mỗi dãy cùm dài độ 2 m, cùm những 5 người, thường phải thay đổi 3 người nằm thì 2 người ngồi và ngược lại.

Mùa đông người tù áo ướt đẫm mồ hôi, còn mùa hè thì như bị nướng trong lò... mỗi ngày được ra ngoài 5-6 phút để tiểu giải, rửa ráy nếu chậm là bị roi quất vào lưng, vào đầu...

1945 chính quyền cách mạng cho phá dỡ cùng với Thành Hà Tĩnh, có tài liệu cũ để lại cho thấy di tích cổng Thành và Nhà lao vẫn còn gần như nguyên trạng cho tới năm 1957.

Văn miếu Thành Sen[sửa | sửa mã nguồn]

Theo sách Đại Nam nhất thống chí, Văn Miếu Thành Sen được dựng từ năm Minh Mệnh thứ 14 (1833) ở làng Hoàn, xã Đông Lỗ (nay là phường Thạch Linh) nằm về phía Tây Bắc đạo thành.

Trên thực tế Văn Miếu không còn, song qua khảo sát những gì còn lưu giữ được thì Văn Miếu là nơi thờ phụng đức Khổng Tử, bậc hiền triết sáng lập nên đạo Nho và các học trò của ông. Lúc đầu đầu Văn Miếu chỉ là ngôi nhà gỗ lợp tranh, sau đó được sửa chữa, mở mang dần và trở thành công trình đồ sộ, đẹp đẽ.

Văn Miếu được phân bố trên một khuôn viên rộng, thoáng mát với diện tích khoảng 2.500 m2, ngoảnh mặt về hướng Đông, cách đường Quan (Quốc lộ 1A ngày nay) 50 m. Đi vào Văn Miếu có cổng tam quan (cổng chính cao khoảng 5m, hai cổng phụ (tả, hữu) cao khoảng 2, 3m đều làm bằng gỗ lim, có nghê đứng chầu, dân địa phương còn gọi là hai cột nanh). Cổng chính thường dành cho quan địa phương, nho sĩ và các vị bô lão, hai cổng phụ dành cho học trò và người dân. Qua cổng tam quan là con đường lát gạch chạy thẳng tới hồ bán nguyệt ở giữa, sau đó theo hai lối tả, hữu đi vào sân rộng và đến Thượng đường. Hồ bán nguyệt thường gọi là hồ Văn Miếu rất sâu, nước trong veo, nắng hạn lâu ngày cũng không bao giờ cạn. Tương truyền Hồ Văn Miếu rất linh thiêng, các cô gái trong làng không ai dám đến đây khi mặt trời đã lặn vì sợ ma quỷ quấy rối. Văn Miếu cũng là nơi thanh tịnh, sạch sẽ, xung quanh trồng cây cối làm hàng rào bảo vệ (chủ yếu là cây tre). Người dân vùng này quan niệm đây là nhà thờ Thánh nên kiêng kị, rất ít khi vào.

Văn Miếu giữ nguyên hiện trạng cho đến năm 1955. Miếu có ba tòa nhà chính, xếp hình chữ “môn” và nhà “túc hậu” (thường gọi là nhà mặc áo) được làm bằng gỗ, nhà 4 mái (2 mái dài, 2 mái ngắn) lợp ngói âm dương, đỉnh nóc đắp nổi hoạ tiết hai con rồng “lưỡng long chầu nguyệt”(hai đầu rồng ngoảnh mặt vào nhau). Các cột trụ ở mỗi gian và các vì kèo trong nhà đều làm bằng gỗ lim, xung quanh các cột tạo hình dáng long, ly, quy, phượng uốn lượn, bay bổng, phóng khoáng, tinh tế. Nền nhà đắp bằng đất cứng cao ráo, trơn, mịn, bằng phẳng có màu đen. Móng nhà được xây bằng đá ong rất chắc chắn. Lên bậc tam cấp vào Ngôi Thượng đường rộng lớn, đẹp đẽ. Thượng đường (nhà chính) giữa có điện thờ chính, phía trên treo bức hoành phi, hai bên là hai câu đối. Điện thờ là nơi đặt Bài vị thờ Chi thánh “Khổng Tử”, hai bên là bài vị thờ “Tứ Phối” (Nhan Tử, Tăng tử, Tử tư, Mạnh Tử). Trong hai dãy Tả Vu, Hữu Vu thờ “thất thập nhị hiền” (72 vị hiền triết của đạo nho Trung Quốc) và các vị tiên hiền, tiền bối trong nước và của vùng đất Hà Tĩnh. Nhà chính còn có các pho tượng chạm khắc tinh tế, sơn son thiếp vàng. Trên bệ thờ có rương làm bằng gỗ đựng sắc phong, bài vị. Sau nhà Thượng đường là nhà túc hậu (nhà mặc áo). Tại Văn Miếu trước đây thường diễn ra các lễ tế với nghi thức trang trọng. Đó là lễ tế xuân (tháng 2 âm lịch) và tế thu (vào ngày 15 tháng 8 âm lịch), tức là ngày lễ tế Nho thánh và các vị tiên hiền. Lễ tế rất trang nghiêm do các vị quan đầu tỉnh và các bô lão đứng ra chủ trì, Hội Tư văn đảm nhiệm việc tế. Trước lễ tế, quan địa phương, các vị bô lão khăn đóng, áo dài làm lễ. Sau khi tế có cuộc hội ẩm của quan chức, văn thân hàng tỉnh. Hội Tư Văn là một tổ chức của giới nho sỹ, gồm các nhà khoa bảng, các nhà văn thân tiêu biểu trong tỉnh. Những người đậu đạt cao trước khi nhận ấn tín, mũ áo vua ban thường đến Văn Miếu lễ bái để tỏ lòng biết ơn các vị Nho thánh đã ban cho ân đức, học hành đỗ đạt làm rạng rỡ gia tộc, họ hàng và tự hứa sẽ giữ trọn đạo “Vua tôi”. Ngoài tế lễ Văn Miếu còn là nơi tổ chức các kỳ sát hạch học trò toàn tỉnh chọn ra những người giỏi để đi thi Hương. Kỳ thi Hương năm 1919 là kỳ thi cuối cùng, từ đó về sau kỳ sát hạch học trò cũng không còn nữa. Sau Cách mạng Tháng Tám ở Văn Miếu chỉ diễn ra lễ tế xuân đinh, thu đinh và một số hoạt động văn thơ của hội Tư văn.

Năm 1950, toàn bộ hiện vật ở Phương Cần (Cẩm Xuyên) như: tượng Thánh Khổng Tử, bài vị, văn điếu, bia, câu đối đều đem về hợp tự ở Văn Miếu.

Đến năm 1955, sau khi thực hiện công cuộc cải cách ruộng đất, Văn Miếu bị phá dỡ hoàn toàn, một số tượng thờ ở Văn Miếu và các đền chùa trong thành đều hợp tự về Võ Miếu.Trên đất Văn Miếu xưa bây giờ là Trường dạy nghề của Liên đoàn lao động Tỉnh. Qua bao thăng trầm lịch sử, di tích Văn Miếu chỉ còn lại là chiếc lư hương bằng đồng nằm trên nền khu đất cũ.

Chợ Hà Tĩnh[sửa | sửa mã nguồn]

Chợ Hà Tĩnh là chợ lớn nhất của Tỉnh Hà Tĩnh, chợ được thành lập cùng với thời gian hình thành nên Thành Sen. Chợ nằm phía Tây Nam Thành Sen, ban đầu chờ chỉ là những gian nhà tre lợp tranh. Về sau Chính quyền thực dân Pháp cho mở rộng và xây dựng chợ bằng tường gạch mái ngói 1 tầng.

Thời nhà Nguyễn, niên hiệu Khải đinh, thứ 7 (1922), chính quyền cho đào con sông nối từ sông Rào Cái, cắt từ sông Đò Hà đi ngược lên, ôm gọn khu chợ tỉnh và có nhánh rẽ vào Hào Thành. Con sông Đào này ước tính làm hai đoạn hạ và thượng lưu, cắt ngang bởi chiếc cầu Vồng.

Năm 1999, chợ Hà Tĩnh xảy ra một trận hỏa hoạn lớn, thiêu rụi toàn bộ kết cấu chợ. Vào năm 2001 chính quyền Tỉnh Hà Tĩnh quyết định xây dựng lại chợ Hà Tĩnh với quy mô lớn hơn, và hiện đại hơn như ngày nay.

Trong dân gian còn lưu truyền câu ca:

“ chợ tỉnh họp tháng sáu phiên

Trên bến dưới thuyền tấp nập đông vui”

Di tích và danh thắng[sửa | sửa mã nguồn]

Đền Võ Miếu (quan thánh).

Người nổi tiếng[sửa | sửa mã nguồn]

Hoàng giáp chế khoa Nguyễn Hoành Từ

Đình nguyên Thám hoa Đặng Văn Kiều(1824 - 1881): người xã Phất Náo, huyện Thạch Hà, nay là xã Thạch Bình.

Danh họa Nguyễn Phan Chánh

Giáo sư, Viện sĩ Hoàng Trinh

Giáo sư, Tiến sĩ Hồ Trọng Ngũ

Nguyễn Đức Thanh: Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Ninh Thuận

Lễ hội truyền thống[sửa | sửa mã nguồn]

Trên địa bàn thành phố Hà Tĩnh tập trung nhiều cơ sở giáo dục và đào tạo từ bậc mẫu giáo, tiểu học đến cao đẳng, đại học như:

Đại học, Cao đẳng[sửa | sửa mã nguồn]

Trường Đại học Hà Tĩnh: Số 447, đường 26/3, phường Đại Nài

Trường Cao đẳng Y tế Hà Tĩnh: Đường Nguyễn Công Trứ

Trường Cao đẳng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Du: Khối 4 - Phường Đại Nài

Trường Cao đẳng nghề Việt Đức Hà Tĩnh: 371 Nguyễn Công Trứ, P. Nguyễn Du

Trường Cao đẳng nghề công nghệ Hà Tĩnh: Số 01 - Ngõ 455 - Đường Trần Phú - P.Thạch Linh

Trường Trung Cấp Nghề[sửa | sửa mã nguồn]

Trường trung cấp nghề Hà Tĩnh

Trường Trung học Phổ thông[sửa | sửa mã nguồn]

Trung tâm thương mại Hà Tĩnh

Một phần thành phố nhìn từ trên cao

Nhà văn hóa thành phố

Vincom Plaza thành phố Hà Tĩnh

Ngã tư Xuân Diệu - Nguyễn Du Thành phố Hà Tĩnh

Bản mẫu:Các đơn vị cấp huyện trực thuộc tỉnh Hà Tĩnh

mizushiro - va an uong

Tìm kiếm Blog này